ʻO Vera Rubin: ʻO ke kiʻi hou o Andromeda (M31) i hoʻokuʻu ʻia ma ka Hoʻohanohano 

ʻO ke aʻo ʻana iā Andromeda na Vera Rubin i hoʻonui i ko mākou ʻike o nā galaxies, alakaʻi i ka ʻike ʻana i ka mea ʻeleʻele a hoʻololi i ka ʻike o ke ao holoʻokoʻa. No ka hoʻomanaʻo ʻana i kēia, ua hoʻokuʻu ʻo NASA i nā kiʻi hou o Andromeda a i ʻole M31 galaxy i mea e mahalo ai i kāna hoʻoilina.  

Aia i loko o ka Local Group (LG) i loaʻa ma luna o 80 galaxies, Andromeda galaxy (ʻike pū ʻia ʻo Messier 31 a i ʻole M 31) a me ko mākou home galaxy Milky Way (MW) he mau galaxes nui i hoʻokaʻawale ʻia e kahi mamao o 2.5 miliona mau makahiki māmā. He mau galaxia spiral wale nō lākou i ʻike ʻia e ka maka ʻōlohelohe, no laila ua hoihoi nui ʻia i ka poʻe kilo hōkū. ʻO ka hoʻokomo ʻana i loko o ka Milky Way he mea paʻakikī ke aʻo ʻana iā ia no laila ua hilinaʻi nā astronomers iā Andromeda no ke aʻo ʻana i ke ʻano a me ka ulu ʻana o kā mākou. galaxy home.   

I nā makahiki 1960, ua aʻo ʻo Vera Rubin ka mea kilo hōkū iā Andromeda a me nā galaxia ʻē aʻe. Ua ʻike ʻo ia i ka holo ʻana o nā hōkū ma nā ʻaoʻao waho o nā galaxes me ka wikiwiki e like me ka wikiwiki o nā hōkū i ke kikowaena. Ma ia ʻano, ua lele ka galaxy no ka huina i hāʻawi ʻia o nā mea i ʻike ʻia, ʻaʻole naʻe pēlā. ʻO ia ka manaʻo e loaʻa kekahi mau mea i ʻike ʻole ʻia e hoʻopaʻa i nā galaxies a hoʻohuli iā lākou i ka wikiwiki kiʻekiʻe. Ua kapa ʻia ka mea ʻike ʻole ʻia he "mea ʻeleʻele." ʻO nā ana ʻana o Vera Rubin o nā ʻōuli o Andromeda i hōʻike mua loa i ka mea ʻeleʻele a ua hoʻohālikelike i ke ʻano o ka physics.  

ʻO ke aʻo ʻana iā Andromeda na Vera Rubin i hoʻonui i ko mākou ʻike o nā galaxies, alakaʻi i ka ʻike ʻana i ka mea ʻeleʻele a hoʻololi i ka ʻike o ke ao holoʻokoʻa. No ka hoʻomanaʻo ʻana i kēia, ua hoʻokuʻu ʻo NASA i nā kiʻi hou o Andromeda a i ʻole M31 galaxy i mea e hoʻomaikaʻi ai i ka hoʻoilina o Vera. Aia i loko o ke kiʻi hui ka ʻikepili o ka galaxy i lawe ʻia e nā telescopes like ʻole ma nā ʻano kukui like ʻole.  

ʻO ka Andromeda Galaxy (M31) i nā ʻano kukui like ʻole.
X-ray: NASA/CXO/UMass/Z. Li & QD Wang, ESA/XMM-Newton; Infrared: NASA/JPL-Caltech/WISE, Spitzer, NASA/JPL-Caltech/K. Gordon (U. Az), ESA/Herschel, ESA/Planck, NASA/IRAS, NASA/COBE; Lekiō: NSF/GBT/WSRT/IRAM/C. Kalaka (STScI); Ultraviolet: NASA/JPL-Caltech/GALEX; Optical: Andromeda, Manaʻo ʻole © Marcel Drechsler, Xavier Strottner, Yann Sainty & J. Sahner, T. Kottary. Hoʻopili kiʻi kiʻi: L. Frattare, K. Arcand, J.Major

I loko o nā kiʻi kikoʻī hoʻokahi, ʻike ʻia ʻo Andromeda me kahi pālahalaha, e like me nā galaxies a pau i nānā ʻia ma kēia mamao a me kēia kihi. ʻO kona mau lima wiliwili a puni i ke kumu ʻālohilohi, e hana ana i kahi ʻano diski. Ma kēlā me kēia kiʻi, pili kēia galactic pili i ka Ka Milky Way he ʻano like a me ke ʻano, akā ʻokoʻa loa nā kala a me nā kikoʻī e hōʻike ana i ka ʻike hou. I ka nui o nā kiʻi, ua hili ʻia ka ʻili palahalaha o ka galaxy e kū pono i ko mākou hema hema.  

Hoʻokahi-spectrum kiʻi Hōʻike ʻia nā hiʻohiʻona o M31 Nā Kumuwaiwai ʻikepili  
Nā kaumākū X ʻAʻohe lima spiral i ke kiʻi X-ray. ʻIke ʻia ka pāhawewe ikehu kiʻekiʻe a puni ka lua ʻeleʻele nui ma ke kikowaena o M31 a me nā mea liʻiliʻi liʻiliʻi ʻē aʻe a paʻa hoʻi i hoʻopuehu ʻia ma ke aniani. ʻO Chandra a me ka ESA o XMM-Newton Space X-ray Observatories. (hōʻike ʻia ma ka ʻulaʻula, ka ʻōmaʻomaʻo, a me ka uliuli)  
Ultraviolet (UV)  ʻIke ʻia nā lima wiliwili i ka uliuli a me ke keʻokeʻo, me ka pōleʻa keʻokeʻo keʻokeʻo ma ke kumu.  ʻO GALEX i hoʻomaha ʻia e NASA (uliuli) 
'ōnohi ʻO ke kiʻi ʻeleʻele a hinahina, ʻike ʻia nā lima wiliwili e like me nā apo uahi mae. Hoʻopili ʻia ka ʻeleʻele o ke ākea me nā kiko o ka mālamalama, a ʻālohilohi kahi kiko liʻiliʻi ma ke kumu o ka galaxy.  Nā telescope pili honua (Jakob Sahner a me Tarun Kottary) 
Infrared (IR) ʻO ke apo wiliwili keʻokeʻo e hoʻopuni ana i kahi kikowaena polū me kahi kumu gula liʻiliʻi, ʻo nā lima o waho he ahi.  ʻO Spitzer Space Telescope, ka Infrared Astronomy Satellite, COBE, Planck, a me Herschel (ʻulaʻula, ʻalani, a me ka poni) o NASA. 
Radio  ʻIke ʻia ka ʻulaʻula a me ka ʻalani nā lima wili, e like me ke kaula e ʻā ana. He ʻeleʻele ke kikowaena, ʻaʻohe kumu i ʻike ʻia. ʻO ke Telescope Radio Synthesis Westerbork (ʻulaʻula-ʻalani) 
   

Ma ke kiʻi hui, ʻo nā lima wiliwili ke kala o ka waina ʻulaʻula kokoke i nā ʻaoʻao o waho, a me ka lavender kokoke i ke kikowaena. Nui a ʻālohilohi ke kumu, i hoʻopuni ʻia e ka pūʻulu o nā kikoʻī uliuli a me ka ʻōmaʻomaʻo. ʻO nā ʻili liʻiliʻi ʻē aʻe ma nā ʻano kala like ʻole e kau ana i ka galaxy, a me ka ʻeleʻele o ka lewa a puni. 

Kōkua kēia hōʻiliʻili i ka poʻe astronomers e hoʻomaopopo i ka ulu ʻana o ka Milky Way, ka galaxy spiral a mākou e noho nei. 

*** 

Sources:  

  1. ʻatikala kiʻi NASA - Kaʻana like ʻo Chandra o NASA i kahi ʻike hou o kā mākou hoa noho Galactic. Hoʻopuka ʻia 25 Iune 2025. Loaʻa ma https://www.nasa.gov/image-article/nasas-chandra-shares-a-new-view-of-our-galactic-neighbor/ 
  1. ʻO Rubin Observatory. ʻO wai ʻo Vera Rubin? Loaʻa ma  https://rubinobservatory.org/about/vera-rubin  

*** 

Latest

Nā kiʻi kokoke loa o ka Lā    

Ua hana ʻo Parker Solar Probe (PSP) i ka hōʻiliʻili ʻikepili in-situ a...

Hoʻoholo ka nui o Centromere i ka Meiosis Unique ma Dogrose   

ʻO ka dogrose (Rosa canina), ka mea kanu rose hihiu, loaʻa ...

Solar Dynamo: Lawe 'o "Solar Orbiter" i nā ki'i mua loa o ka pole Solar

No ka hoʻomaopopo maikaʻi ʻana i ka solar dynamo, ʻo ia ...

Sukunaarchaeum mirabile: He aha ke ola kelepona?  

Ua ʻike nā mea noiʻi i kahi archaeon hou i ka pilina symbiotic...

Comet 3I/ATLAS: ʻEkolu o nā mea Interstellar i ʻike ʻia ma ka Pūnaehana Lā  

Ua ʻike ʻo ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) i kahi...

ʻElua Novel Henipaviruses i ʻike ʻia ma nā ʻōpeʻa hua ma Kina 

Ua ʻike ʻia nā maʻi henipavirus, Hendra virus (HeV) a me Nipah virus (NiV) i ke kumu ...

LekaʻElele

Mai nele

Cryptobiosis: ʻO ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ke ola ma luna o nā unahi manawa geological he mea nui ia no ka evolution

Hiki i kekahi mau mea ola ke hoʻokuʻu i nā kaʻina hana ola ke ...

Pehea ka hoʻololi ʻana o nā ʻāpana 'ʻeleʻele' o ke kanaka Genome i ko mākou olakino?

Ua hōʻike ʻia ka Human Genome Project he ~ 1-2% o kā mākou ...

Brain Pacemaker: Manaolana Hou No ka Poe Me Dementia

Ke kōkua nei ka lolo 'pacemaker' no ka maʻi o Alzheimer i nā maʻi ...

Nā mRNA hoʻonui iā ʻoe iho (saRNAs): ʻO ka papahana RNA hou aʻe no nā lāʻau lapaʻau 

ʻAʻole like me nā lāʻau lapaʻau mRNA maʻamau i hoʻopili wale ʻia no ka ...

Hoʻopili ʻia ke ʻano ahi wela ma ka hema o Kaleponi i ka hoʻololi ʻana i ke aniau 

Aia ʻo Los Angeles ma waena o nā pōʻino ...
Umesh Prasad
Umesh Prasad
Lunahooponopono, Scientific European (SCIEU)

Nā kiʻi kokoke loa o ka Lā    

Ua hana ʻo Parker Solar Probe (PSP) i ka hōʻiliʻili ʻikepili in-situ a paʻa i nā kiʻi kokoke loa o ka Lā i ka wā kokoke loa i ka perihelion i...

Hoʻoholo ka nui o Centromere i ka Meiosis Unique ma Dogrose   

ʻO ka dogrose (Rosa canina), ka mea kanu rose hihiu, he genome pentaploid me 35 chromosomes. He helu ʻokoʻa kona mau chromosomes, akā naʻe ...

Solar Dynamo: Lawe 'o "Solar Orbiter" i nā ki'i mua loa o ka pole Solar

No ka hoʻomaopopo maikaʻi ʻana i ka solar dynamo, pono e aʻo i nā pole solar, akā naʻe, ua hana ʻia nā ʻike āpau o ka Lā i kēia manawa mai ...

E haʻalele i kahi REPLY

Eʻoluʻolu e kau i kāu manaʻo!
Eʻoluʻolu e kau i kou inoa maʻaneʻi

No ka palekana, koi ʻia ka lawelawe o Google ʻo reCAPTCHA e koi ʻia ma lalo o ka Google Kulekele pilikino a Terms of E ho ohana i.

ʻAe ʻae wau i kēia mau ʻōlelo.